Ενέργεια για όλους - Ώρα για δράση

Η συσχέτιση της παροχής ενέργειας και της ανθρώπινης ευημερίας δεν αφορά μόνο στις κλιματικές αλλαγές. Σύμφωνα με την WEO11, 1,3 δισεκατομμύρια φτωχοί άνθρωποι
ζουν χωρίς πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια και περίπου 2,7 δισεκατομμύρια, δηλαδή το 40%, δεν διαθέτει υποδομές εστίασης στα νοικοκυριά του. Εκτιμάται ότι πρωτόγονες οικιακές εστίες καύσης οδηγούν σε περίπου 2 εκατομμύρια θανάτους λόγω εσωτερικής ρύπανσης και ασφυξίας. Το IEA με την αναφορά του εκτιμά ότι μέχρι το 2030 ο καπνός από τη βιομάζα θα οδηγήσει σε περισσότερους πρόωρους θανάτους λόγω αναπνευστικών προβλημάτων από ότι το AIDS. Η αναδιάταξη των υποδομών, η αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας και η αξιοποίηση των ΑΠΕ με σκοπό την διάθεση της ηλεκτρικής ενέργειας σε περισσότερους ανθρώπους αποτελεί ανθρωπιστικό στόχο.

Μπορεί τα όρια της καταστροφής να μην είναι απόλυτα καθορισμένα ωστόσο η κατάσταση βρίσκεται σε κομβικό χρονικό σημείο αποφάσεων. Οποιαδήποτε εφαρμογή αποφάσεων θα χρειαστεί χρόνο για να αποδώσει. Οι υποδομές που υπάρχουν και οι τωρινές αποφάσεις θα επηρεάσουν τον πλανήτη μας για πολλά χρόνια. Ο στόχος του σεναρίου είναι ακόμα εφικτός όμως αν δεν παρθούν εφικτά μέτρα μετά το 2017 δεν θα είναι πλέον εφικτός. Κάθε χρόνος υστέρησης εφαρμογής της απαιτούμενης πολιτικής οδηγεί σε καθυστέρηση εφαρμογής τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών. Κάθε εργοστάσιο λιγνίτη που ανοίγει θα λειτουργεί για τα επόμενα σαράντα χρόνια. Κτίρια χαμηλής ενεργειακής απόδοσης που τώρα κατασκευάζονται θα υφίστανται για περίπου ακόμα έναν αιώνα. Οποιαδήποτε μελλοντική διόρθωση θα απαιτήσει πολλαπλάσια οικονομική ενίσχυση. Επομένως απαιτείται η κινητοποίηση όλων των δυνάμεων για την αποτροπή των καταστροφικών σεναρίων.

Λουτροθεραπεία - Θέρμανση πισίνων - Ιατρικές εφαρμογές

Θερμά Λουτρά Αιδηψού και Θερμοπυλών.

Μία από τις πλέον δημοφιλείς χρήσεις της γεωθερμικής ενέργειας σε όλο τον κόσμο είναι η θέρμανση πισινών και οι ιατρικές εφαρμογές. Σήμερα, υπάρχει μία πληθώρα από
λουτροπόλεις που χρησιμοποιούν το γεωθερμικό νερό είτε για θεραπεία είτε για αναζωογόνηση. Σε ότι αφορά τις θεραπευτικές εφαρμογές, οι δράσεις των γεωθερμικών νερών στον ανθρώπινο οργανισμό διαφέρουν ανάλογα με τη σύσταση τους (θερμοκρασία, μεταλλικά στοιχεία) αλλά και με τον τρόπο χρήσης τους. Οι κυριότερες εφαρμογές είναι: λουτροθεραπεία, ποσιθεραπεία, εισπνοθεραπεία και λασποθεραπεία. Σε ότι αφορά τις εφαρμογές αναζωογόνησης, πρόκειται για λουτροπόλεις με κέντρα υγείας και ομορφιάς, κύριος στόχος των οποίων είναι η ξεκούραση και η ανανέωση του ανθρώπινου οργανισμού (Φυτίκας Μ., Ανδρίτσος Ν. 2005).

Η εγκατεστημένη ισχύς για θέρμανση πισινών και ιατρικές εφαρμογές στην Ευρώπη το 2005 ανήλθε σε 1.476,43 MWth. Πρώτη έρχεται η Τουρκία με 402 MWth και ακολουθεί η Ουγγαρία με 350 MWth. Με διαφορά ακολουθούν η Ιταλία (158,8 MWth), η Σλοβακία (118,3 MWth), η Κροατία (77 MWth), η Ισλανδία (75 MWth), η Ρουμανία (42,4 MWth), η Ελβετία (40,8 MWth), ενώ 9η στην κατάταξη έρχονται η Ελλάδα και η Σερβία με εγκατεστημένη ισχύ 36 MWth. Στην Ελλάδα η εφαρμογή αυτή είναι αρκετά διαδεδομένη, με λουτροθεραπευτικά κέντρα να υπάρχουν σχεδόν σε όλη τη χώρα, με πιο γνωστά αυτά των Θερμοπυλών και της Αιδηψού.

Άλλες εφαρμογές της γεωθερμικής ενέργειας.

Έναν έξυπνο τρόπο για να πείσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους να κάνουν ποδήλατο τους κρύους χειμερινούς μήνες, μειώνοντας παράλληλα τους…τραυματισμούς στους ποδηλατοδρόμους, σκέφτηκαν οι Ολλανδοί ερευνητές.

Η λύση βρίσκεται στους θερμαινόμενους ποδηλατοδρόμους.«Η ιδέα είναι να εγκαταστήσουμε ένα σύστημα κάτω από τους ποδηλατοδρόμους για να εμποδίσουμε τον σχηματισμό πάγου τον χειμώνα», δήλωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο AFP ο μηχανικός Marcel Boerefijn από τη συμβουλευτική εταιρεία Tauw.

Ήδη πολλοί δήμοι στην Ολλανδία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το σύστημα, που χρησιμοποιεί γεωθερμική ενέργεια η οποία αντλείται από βάθος 30 με 50 μέτρα κάτω από το έδαφος.

Αν και το κόστος υπολογίζεται στα 20.000 με 40.000 ευρώ ανά χιλιόμετρο ποδηλατοδρόμου, οι Ολλανδοί επιστήμονες προτιμούν να σκέφτονται τα πλεονεκτήματα. Σημειώνεται ότι η Ολλανδία διαθέτει ποδηλατοδρόμους 35.000 χιλιομέτρων.

«Η εξοικονόμηση θα είναι μεγάλη: λιγότερο αλάτι για να λιώσουμε τον πάγο, λιγότερα ιατρικά έξοδα λόγω της μείωσης των ατυχημάτων και λιγότερα έξοδα για τη χρήση αυτοκινήτου αφού όλο και περισσότεροι θα προτιμούν το ποδήλατο για τις μετακινήσεις τους», δήλωσε ο κ. Boerefijn προσθέτοντας ότι κάθε χρόνο στους ποδηλατοδρόμους καταγράφονται περίπου 7.000 ατυχήματα.

Η Ολλανδία έχει πληθυσμό 16,5 εκατομμύρια ανθρώπους, στους οποίους αντιστοιχούν 18 εκατομμύρια ποδήλατα.

Παραδείγματα χρήσης αντλιών θερμότητας στην Ελλάδα.

Δημαρχείο Πυλαίας Θεσσαλονίκης

Χρησιμοποιείται γεωεναλλάκτης , 21 τυφλοί σωλήνες σε βάθος  80 μέτρα για την θέρμανση κτηρίου επιφάνειας 2500 τετραγωνικών μέτρων που τέθηκε σε λειτουργία τον  Σεπτέμβριο του 2002. Το θερμικό φορτίο του κτηρίου είναι 265 kW ενώ το ψυκτικό 280 kW.

Η μεγαλύτερη εφαρμογή κατακόρυφου συστήματος γεωθερμίας μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιηθεί στο Δημαρχείο της Πυλαίας στη Θεσσαλονίκη.

Θέρμες  Ξάνθης

Πιλοτική θέρμανση του Γυμνασίου Θερμών Ξάνθης συνολικής  επιφάνειας 60 τετραγ μέτρων  από γεωθερμικά νερά θερμοκρασίας  51.5 βαθμών Κελσίου. Το σύστημα θέρμανσης λειτούργησε σε πλήρη ισχύ από 3/3/2003  και δοκιμάστηκε με εξωτερική θερμοκρασία  μέχρι  - 4 βαθμούς Κελσίου. Αποδίδει στο Γυμνάσιο Θερμών  7680 kcal / h  καλύπτοντας το 80%  του σχεδιασμένου φορτίου αιχμής και εξωτερική θερμοκρασία  -9 βαθμούς Κελσίου.

Λουτρά Τραϊανούπολης  Ν. Έβρου

Με την χρήση εναλλακτών θερμότητας και σύστημα ενδοδαπέδιας θέρμανσης  θερμαίνονται οι κτηριακές εγκαταστάσεις (πτέρυγες διαμονής, υδροθεραπευτήριο, εστιατόριο) έκτασης  1300 τετραγ μέτρων  με γεωθερμικό ρευστό θερμοκρασίας 52 βαθμών Κελσίου και παροχή 50 κυβικών μέτρων την ώρα.

Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου στα Λεγραινά Αττικής.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου που βρίσκεται στα Λεγραινά Αττικής κοντά στο Σούνιο εγκαινιάστηκε στις 28/11/2003  και έχει έκταση 2750 τετραγ μέτρα. Η θέρμανση και ο κλιματισμός του γίνεται από συνδυασμό γεωθερμικών αντλιών θερμότητας  και ηλιακών συλλεκτών. Το σύστημα περιλαμβάνει υδρογεώτρηση που παρέχει σχεδόν θαλασσινό νερο, δεξαμενή αποθήκευσης νερού που εξασφαλίζει 6 ώρες αυτονομία , ανορθωτή για  ρύθμιση  της παροχής του υπογείου νερού, εναλλάκτη θερμότητας, δύο υδρόψυκτες  αντλίες θερμότητας  100kW th και 70kW th τοποθετημένες σε σειρά φαν κόιλ, κεντρικές μονάδες τροφοδοσίας αέρα καθώς και ηλιακούς συλλέκτες  για προθέρμανση του αέρα τον χειμώνα. Η μελέτη και η επίβλεψη του έργου έγινε από το ΚΑΠΕ. Η παρακολούθηση και η καταγραφή του συστήματος έδειξε εξαιρετική ενεργειακή απόδοση  με συντελεστή απόδοσης των αντλιών θερμότητας ίσο με 4.3 και 3.91.

Λουτρά Τραϊανούπολης  Ν. Έβρου 

Τηλεθέρμανση δημοτικών κτηρίων στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης.

Στα Λουτρά Λαγκαδά υπάρχουν μεγάλες ποσότητες υπόγειου νερού θερμοκρασίας  22-40 βαθμούς Κελσίου σε βάθος 100-200 μέτρα. Οι υδρογεωτρήσεις της περιοχής  παράγουν 45 με 90 κυβικά μέτρα την ώρα νερό η κάθε μία με άντληση από παραγωγική σωλήνωση 8 ιντσών. Το έργο, η πρώτη φάση του οποίου έχει ολοκληρωθεί με χρηματοδότηση από την Νομαρχία Θεσσαλονίκης και το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα THERMIE, αφορά την τηλεθέρμανση του ξενοδοχείου των Λουτρών και των πλησιέστερων δημοτικών κτηρίων στην πόλη του Λαγκαδά με υδρόψυκτες αντλίες θερμότητας , τροφοδοτούμενες  με νερό από τα Λουτρά. Η υψηλή θερμοκρασία του νερού των Λουτρών  σε σχέση με εκείνων άλλων υπόγειων υδάτων, επιτρέπει σημαντικά μικρότερες παροχές και λειτουργία των αντλιών θερμότητας  με μεγαλύτερο βαθμό ενεργειακής απόδοσης.

Κτήριο με γραφεία της εταιρίας Thenamares Ship Management Ltd

στο Καβούρι : Αντλία θερμότητας η οποία είναι συνδεδεμένη  με μία αποθήκη θερμότητας στο έδαφος διανέμεται ομοιόμορφα κάτω από το υπόγειο του κτηρίου και χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη 6000 τετραγ μέτρων του κτηρίου της εταιρίας  Thenamares Ship Management Ltd. Η αντλία μετατράπηκε σε γεωθερμική χρησιμοποιώντας το θερμό νερό ( 36 βαθμών Κελσίου) από μία γεώτρηση. Το κτήριο βρίσκεται στο Καβούρι, ένα από τα νότια προάστια της Αθήνας. Η ισχύς της αντλίας θερμότητας είναι 220 kW και λειτουργεί εδώ και 15 χρόνια.

Η χρησιμοποίηση του γεωθερμικού νερού  σαν πηγή ή σαν δεξαμενή θερμότητας  βοήθησε να ξεπεραστούν προβλήματα εξαιρετικά χαμηλής απόδοσης  προερχόμενα από την υπερθέρμανση της αποθήκης κατά την διάρκεια του καλοκαιριού (> 80 βαθμών Κελσίου) και της υπερβολικής ψύξης κατά την διάρκεια του χειμώνα ( 0 βαθμοί Κελσίου). Αυτή η εξαιρετικά χαμηλή απόδοση προκλήθηκε από την αδυναμία της αντλίας θερμότητας να παρέχει την επιθυμητή εσωτερική θερμοκρασία και τις δυο εποχές.